Τα τελευταία χρόνια ασθένειες που οφείλονται στα χωροκατακτητικά είδη κουνουπιών (Aedes Invasive mosquitoes-ΑΙΜ) όπως πχ Chikungunya, Δάγκειος πυρετός, Δάγκειος αιμορραγικός πυρετός και πρόσφατα ο ιός Zika, εξαπλώνονται με ταχύ ρυθμό σε πολλές χώρες της υφηλίου. Ο πληθυσμιακός έλεγχος των κουνουπιών-διαβιβαστών παραμένει ο μόνος και πλέον αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης των προβλημάτων που δημιουργούν στη δημόσια υγεία. Μέχρι σήμερα οι περισσότερες μέθοδοι διαχείρισης των κουνουπιών βασίζονται, κατά κύριο λόγο, στη χρήση εντομοκτόνων (βιοκτόνα). Δυστυχώς όμως στην περίπτωση των ΑΙΜ όπως είναι π.χ. το Ασιατικό κουνούπι τίγρης, η κλασσική προσέγγιση των «ψεκασμών» δείχνει να μη δίνει τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Σε συνέχεια των εργασιών του Ευρωπαϊκού έργου TC Project RER/5022 που χρηματοδοτήθηκε από τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (International Atomic Energy Agency-IAEA) εγκρίθηκε το νέο έργο Project RER/5026 με τίτλο «Τhe potential usε of Sterile Insect Technique for the Integrated Control of Aedes Invasive Mosquitoes in Europe». Η χώρα μας, μέσω της Ελληνική Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, έχει κληθεί να συντονίσει το έργο RER/5026 με συντονιστή τον Δρ Αντώνιο Μιχαηλάκη.
Στο πλαίσιο του νέου έργου, που αναμένεται να ξεκινήσει το 2021, το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο σε συνεργασία με την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας φιλοξένησαν την εναρκτήρια συνάντηση του νέου έργου στο ξενοδοχείο Τιτάνια από τις 24 έως και τις 28 Φεβρουαρίου 2020. Στη συνάντηση αυτή συμμετείχαν περισσότεροι από 40 ειδικοί επιστήμονες σε θέματα διαχείρισης κουνουπιών.
Αναλυτικότερα, συμμετείχαν εθνικοί εκπρόσωποι από 10 διαφορετικές Ευρωπαϊκές και Μεσογειακές χώρες καθώς και αξιωματούχοι από τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Αντικείμενο της συνάντησης αυτής και γενικότερα του έργου, ήταν η διαχείριση των χωροκατακτητικών κουνουπιών συνδυάζοντας την υπάρχουσα επιστημονική εμπειρία και τις έως τώρα μεθόδους διαχείρισης των ΑΙΜ σε συνδυασμό με πρωτοποριακές τεχνικές. Μεταξύ των τεχνικών αυτών είναι και η χρήση της τεχνικής του στείρου εντόμου (Sterile Insect Technique – SIT) που ως στόχο έχει τον ασφαλή και αειφόρο έλεγχο του πληθυσμού των κουνουπιών αυτών.
Κατά την τρίτη ημέρα των εργασιών η ομάδα του έργου φιλοξενήθηκε από τον Δήμαρχο Μαρκοπούλου Μεσογαίας, κ. Κωνσταντίνου Αλλαγιάννη και οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να ακούσουν από την Ελληνική ομάδα τα αποτελέσματα στο Δημαρχιακό Μέγαρο του Δήμου.Παρατίθεται συνοπτικό απόσπασμα από τον χαιρετισμό του Δημάρχου Μαρκοπούλου:
«Είναι ιδιαίτερη τιμή για εμάς να βρίσκονται τόσοι πολλοί επιστήμονες, από διαφορετικές χώρες στο
Δημαρχιακό Μέγαρο, το σπίτι του Δήμου μας.
(..)
Πριν μερικά χρόνια στην αίθουσα αυτή ο δρ. Αντώνης Μιχαηλάκης μας παρουσίασε την πρότασή του και ο Δήμος Μαρκοπούλου όχι μόνο την αποδέχτηκε αλλά από την αρχή αποτέλεσε μέλος της Ελληνικής ομάδας για την εφαρμογή του συγκεκριμένου εγχειρήματος συνεισφέροντας σε κάθε στάδιο. Η ομάδας μας εκλεκτή. Ο Δήμος μας, το Μπενάκειο, η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, η Περιφέρεια Αττικής, το Υπ. Υγείας, το Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, οι αρμόδιες υπηρεσίες Υγείας και Αγροτικής Ανάπτυξης. Η πρωτοτυπία έγκειται στο γεγονός ότι η Ελλάδα για πρώτη φορά σχεδιάζει, εφαρμόζει και αξιολογεί στις εγχώριες συνθήκες τη συγκεκριμένη μέθοδο διαχείρισης του ασιατικού κουνουπιού τίγρης όπως λίγες χώρες στον κόσμο εφαρμόζουν. Ο Δήμος Μαρκοπούλου συντόνισε τη δράση που αφορούσε στην καταγραφή και στην αξιολόγηση των απαραίτητων περιβαλλοντικών και κοινωνικοοικονομικών παραμέτρων. Η δράση αυτή αποτέλεσε πρόκληση για τον δήμο μας και όπως γνωρίζεται έγινε με μεγάλη επιτυχία χάρη στην εθελοντική προσφορά των κ Νεφέλη Συρίγου, Ευαγγελία Μπουκουβάλα και Μαρία Ευαγγελίου.
(..) Το συγκεκριμένο εγχείρημα καταδεικνύει απερίφραστα:
ότι ελληνική επιστημονική κοινότητα παράγει αρκετή γνώση
ότι η συνεργασία του Δήμου με την επιστημονική κοινότητα βοηθά ώστε η γνώση αυτή να φύγει από το «εργαστηριακό περιβάλλον» και να εφαρμοστεί στις κοινωνίες μας.
ότι η συνεργασία τόσο πολλών φορέων φέρνει μόνο θετικά αποτελέσματα υποστηρίζοντας την ελληνική κοινωνία, τη δημόσια υγεία και την οικονομία.
Αναμένουμε με αγωνία τα αποτελέσματα της συνάντησής σας και παραμένουμε πάντα στη διάθεσή σας
για τη συνέχιση της τεχνικής αυτής αλλά και οποιαδήποτε άλλης καινοτόμου ιδέας που θα βοηθήσει
την ευρωπαϊκή κοινωνία να αντιμετωπίσει τον εχθρό που λέγεται «κουνούπι».
Οι συμμετέχοντες επίσης είχαν την ευκαιρία να επισκεφτούν την περιοχή της Βραυρώνας όπου πραγματοποιείται τα τελευταία χρόνια με επιτυχία το πρόγραμμα εξαπόλυσης στείρων αρσενικών κουνουπιών και να ενημερωθούν για τα αποτελέσματα.
Η συνεργασία μεταξύ του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου (μέσω των έργων που χρηματοδοτούνται από τον ΙΑΕΑ και το Ευρωπαϊκό συγχρηματοδοτούμενο έργο LIFE CONOPS) της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του Δήμου Μαρκοπούλου ανέπτυξε τα τελευταία χρόνια για πρώτη φορά στην Ευρώπη, τα κατάλληλα εργαλεία και μεθοδολογίες για την πιλοτική αξιολόγηση της μεθόδου της εξαπόλυσης στείρων εντόμων με στόχο την ολοκληρωμένη διαχείριση του Ασιατικού κουνουπιού τίγρης.
